Kort geleden overleed oud-sponsor, schrijver van Uit de oude doos-verhalen Joop de Bruyn. Als hommage aan de verscheiden OVS-er krijgt u integraal wederom een verhaal Uit de oude doos. Dit keer gaat het over bekende Oudewaternaren, hun bijnamen en gewoontes. Joop groeide op aan de Wijngaardstraat en de Lange Burchwal. Zijn familieleden werden de Katten genoemd. De wijk, waartoe het rooie dorp ook behoort, was vooral een rood-witte wijk. Van de familie Stalvord tot aan de familie v.d. Horst: als je hier woonde was je OVS-er.
Als je dingen wilt vertellen over het dagelijkse leven van vroeger stuit je op gewoontes en gebruiken, die wel enige uitleg nodig hebben. Een echt voorbeeld in ons stadje was het gebruik van scheldnamen en bijnamen. Soms waren deze namen op één persoon gericht. Maar ook heel vaak gingen hele families gebukt onder hun tweede naam, want gans Oudewater gebruikte die scheldnaam als eerste naam. Het is dan ook jammer dat veel van deze gebruiken en tradities overboord zijn gezet. Het doet mij dan ook veel plezier dat ik in de gelegenheid ben om hier één en ander voor het nageslacht vast te leggen. Ik zal proberen zo volledig mogelijk te zijn, zonder aanzien des persoons. U moet trachten dit stukje te lezen als cultureel en historisch erfgoed van ons dierbare stadje. Het gaat hier over de tijd van meer dan 70 jaar geleden. Fijngevoelig was men in die dagen niet. Zelf ben ik van voor de oorlog en geboren en opgegroeid aan de Achterstraat. Van mij kun je dat dus ook niet verwachten. Het zou trouwens afbreuk doen aan de historische waarde, wanneer de dingen niet bij hun naam worden genoemd. Aan iedere naam is een geschiedenis verbonden. Het is ondoenlijk om alle verhalen en levensgeschiedenissen van vele families vast te leggen, maar een aantal wil ik u niet onthouden. Ter zake: Om te beginnen hadden we namen, die met een beroep te maken hadden. Zo hadden we Jan de Errepel, dat was een aardappelhandelaar. Hij werd trouwens ook wel Jan de Pieper genoemd. We hadden Willem de Hond, dat was de plaatselijke hondenhandelaar. Maar de familie de Hobbel verkochten ze geen hobbels. We hadden Tinus de Beer, die was berenboer. Zo hadden we Hannes de Waterkijker, die de stand van het watergebruik opnam. Jan de Mop, dat was een bakker. Maar familie de Koekenbal had nog nooit een koek verkocht. Ook hadden we de dokter en de professor. Ook neptitels. Toon de Naaier was kleermaker. Dan volgen een aantal namen, die met eten te maken hebben. Zo had je familie de Soep, familie Droogbrood, Sterappel en Rooie Kool. Lichaamsdelen waren ook populair. Hannes de Neus, Aart de Lip, Hannes de Lapoor, Dove Jan, Dove Wout, Blinde Kobus, Schele Henk, Schele Theo, Schele Kees, Klaas Pik, Harrie de Leuter en veel Horsepikken. Kleuren werden ook veel gebruikt: Blauwe Ries, Witte Ries, Rooie Rinus, Rooie Jan, Rooie Gert enz. enz. Sommige families hadden dezelfde bijnamen, maar waren geen familie van elkaar. Bijvoorbeeld Leen en Henk de Scheet. Dierennamen waren: familie de Koe, de Keu, de Kikker, de Kip, de Spreeuw, de Rat, de Muis, de Mol en familie de Kat. Ja, ik vergeet hem heus niet, u zat er al op te wachten. Ik hoop dat u het mij niet kwalijk neemt dat ik wat extra aandacht besteed aan mijn familie. Wij wonen al zeer lang in Oudewater en ik heb uitgezocht dat onze familie al eeuwen hier woont. Veel voorkomende voornamen in onze Kattenstamboom zijn Bas, Mien en Gert. We gaan nog even verder. Kent u de familie de Pet nog? En de familie de Klep? Je had ook nog Puk en Peuk, Dikke Pie en Magere Kee. Piet de Kale en Kale Karel. Miep de Horrel, Willem de Zwiebel de kruidenier, Gert de Poep, Repelsteeltje, Zwarte Jannigje, Arie Pathé, Balt de Oorlog, Piet Paaltjes, Hannes de Ruut. Ook mogen we de bijnamen van OVS-ers niet vergeten. Zo hadden we Gandhi 1 en 2, Soekarno, en Piet den Dribbel. Over de laatste wat meer. Rond 1950 kwam er Oudewater een Brabander wonen: Piet heette hij. In Brabant zou hij in de hoogste regionen hebben gevoetbald. Zijn roem was hem dus al vooruit gesneld en al snel werd Piet in het eerste van OVS opgesteld. In die jaren speelde de rood-witten een bescheiden rol in de vierde klasse. Na enkele wedstrijden bleek dat zijn spel niet helemaal bij OVS paste. Piet maakte hele mooie acties en schitterende dribbels, maar meestal de verkeerde kant uit. Toen Piet nog niet was ontmaskerd en hij na 45 minuten een slokje van zijn kopje thee nam, spuugde hij het warme vocht meteen weer uit. “Niet te zuipen!”, vond Piet. “In Brabant doet we het altijd zo.” Hij toverde een klein plat flesje uit zijn binnenzak en goot de helft bij de thee. Nadien dronk hij de andere helft in één teug op en Piet was weer klaar voor de tweede helft. Direct na de aftrap veroverde hij de bal ergens in de buurt van de middenlijn. Hij begon onmiddellijk aan een rush richting doel. Hij was echter vergeten dat de teams van helft hadden gewisseld. Hij stormde het eigen strafschopgebied binnen en stopper Arie Vlasman sr. kon niets anders doen dan zijn eigen teamgenoot onderuit halen. Strafschop besliste de scheidsrechter. Hevige protesten volgden natuurlijk en na veel rumoer en heen en weer gepraat werd de beslissing teruggedraaid: stuitbal! Piet liet zich niet kennen en toen de bal gevaarlijk in de buurt van keeper Kraak kwam wilde hij te hulp schieten. In zijn ijver liep hij zijn eigen doelman omver. Het doelpunt wat volgde was de druppel voor de trainer. Er volgde veel commotie binnen de gelederen van OVS. Het bestuur wilde Piet maar wat graag behouden voor de club. Hij was tenslotte een enorme publiekstrekker. De naam Piet Smit zegt de meeste ouderen van OVS niks, maar wel zijn bijnaam Piet den Dribbel. Nogmaals wil ik benadrukken dat dit artikel louter wetenschappelijk, historisch en cultureel is bedoeld. Al is het natuurlijk leuk om sommige families op de kast te jagen. Tegen alle personen die zich aangesproken of wellicht beledigd voelen wil ik het volgende zeggen: Maak u niet boos, maar blijf lachen. Dat is veel beter voor uw gezondheid. In Oudewater weten ze al eeuwen lang: Er is geen beter vermaak dan leedvermaak. Gun dat plezier ook een beetje aan een ander. Dan nog een vriendelijk verzoek: S.v.p. niet tegen mij mauwen in de kantine…
Dit verhaal en vele anderen zijn in de jaren 2003, 2004 en 2004 in het cluborgaan van Oudewater-OVS geplaatst door Joop de Bruyn. De stukjes bevatten zonder ironie een schat aan cultureel erfgoed van ons mooie IJsselstadje en voetbalclub OVS. R.I.P. Joop.
Met alsnog dank aan Joop: Wat een geweldig verhaal!
Zou alle verhalen van Joop wel willen hebben. Weet iemand of dat mogelijk is ?